Wednesday, November 2, 2011

Pyetje dhe përgjigje nga Mikroekonomia


121. Nga çka ndikohet dhe varet zgjedhja konsumatore?
Zgjedhja konsumatore ndikohet nga dobia dhe varet nga kënaqësia që individët presin të sigurojnë nga produkti që blejnë.

122. Nga çka përcaktohet zgjedhja konsumatore?
Zgjedhja konsumatore përcaktohet nga dobia marxhinale e jo nga dobia totale.

123. Çka paraqet ligji i dobisë marxhinale rënëse?
Ligji i dobisë marxhinale rënëse thotë se kur rritet sasia e konsumit të një të mire, eventualisht, në kushtet kur faktorët e tjerë nuk ndryshojnë, dobia marxhinale e njësisë së fundit të konsumuar vjen vazhdimisht duke rënë.

124. Si gjendet dobia marxhinale për 1€ të shpenzuar?
Supozojmë se kemi dy produkte A dhe B. Për të gjetur dobinë marxhinale të secilit produkt, do të përdorim:
                                                                Dobia marxhinale e produktit A
Dobia marxhinale për 1€ të shpenzuar = -------------------------------
                                                                      Çmimi i produkit A

125. Cili është ekuacioni që paraqet se dy produkte blihen në të njejtën sasi?

Dobia marxhinale e A        Dobia marxhinale e B
----------------------- = -------------------------
        Cmimi i A                           Cmimi i B

126. Cili ekuacion shpreh rritjen e kënaqësisë me ndryshimin e sasisë së produkteve?

Dobia marxhinale e A            Cmimi i A
------------------------- = ---------------
Dobia marxhinale e B            Cmimi i B

127. Paraqite një shembull të dobisë totale dhe dobisë marxhinale!
Marrim një ditë të nxehtë vere dhe një konsumator që pasi ka lëvizur shumë është i etur dhe fillon të pijë limonadë. Gota e parë e limonadës i shijon shumë, e dyta i shijon por jo sa e para, e kështu me rradhë, masa e kënaqësisë ulet nga gota në gotë. Konsumatori dëshiron që gota e pestë të jetë e fundit. Cdo gotë shtesë do t’i sillte vetëm kënaqësi negative. Nga tabela shihet se konsumatori merr 6 njësi dobie nga gota e parë e limonadës. Nëse blen 2 gota, dobia totale (TU) e tij do të bëhet 11. Cdo gotë shtesë shton dobinë totale ose kënaqësinë totale. Kolona e dobisë marxhinale tregon se çdo gotë shtesë e konsumuar e shton gjithnjë e më pak dobinë totale të tij.

Numri i gotave të limonadës Dobia totale (TU) Dobia marxhinale (MU)
0 0
1 6 6
2 11 5
3 15 4
4 18 3
5 20 2

Pasi që konsumatori duhet të paguajë për limonadën, ai duhet të sakrifikojë blerje të tjera që mund të bënte në vend të saj. Kjo gatishmëri për të paguar, paraqet koston oportune të asaj gote, dmth. kënaqësinë që ai do të merrte nëse do të shpenzonte këto të holla në mënyra tjera.

128. Çka quhet tepricë e konsumatorit?
Tejkalimi i përfitimit total (shumës së dobive marxhinale) ndaj kostove totale (sasi e blerë x çmim) quhet tepricë e konsumatorit.

129. Vizato dhe shpjego figurën e tepricës së konsumatorit!
Në figurë paraqitet kurba e kërkesës (dhe e dobisë marxhinale) për një produkt. Me çmimin 10€ për njësi, do të kërkohen 100 njësi. Në njësinë e 100-të çmimi është i barabartë me dobinë marxhinale. Nëse çmimi ulet në 8€ për njësi, blerësit do të shpenzojnë 1200€ për të blerë 150 njësi. Në fakt, ata marrin një përfitim prej 1650€ dhe për pasojë rezulton një tepricë konsumatori prej 450€. Gjithë sipërfaqja poshtë kurbës së kërkesës paraqet dobinë totale, ndërsa sipërfaqja poshtë kurbës së kërkesës por mbi vijën e çmimit, paraqet tepricën e konsumatorit.

130. Çka quhet e ardhur totale?
Sasia e produkteve që konsumatori mund të blejë me të ardhurat e tij monetare, ose dobia totale e siguruar nga blerjet e produkteve me këto të ardhura quhet e ardhur totale.

131. Çka quhet efekt i të ardhurave?
Rritja e sasië së produktit të blerë, e shkaktuar nga një rritje e të ardhurave reale quhet efekt i të ardhurave, i cili mund të jetë pozitiv ose negativ, në varësi të faktit nëse të mirat janë normale apo inferiore. Për të mirat normale, efekti i të ardhurave është negativ, ndërsa efekti i të ardhurave për një të mirë inferiore është pozitiv.

132. Çka quhet efekt i zëvendësimit?
Ndryshimi në sasinë e blerë të produktit, i shkaktuar nga një ndryshim i çmimit relativ, duke mbajtur konstante të ardhurat reale quhet efekt i zëvendësimit, i cili ka gjithmonë shenjë negative, pra shenjë të kundërt me shenjën e ndryshimit të çmimit.

133. Vizato dhe shpjego kurbën e indiferencës!
Themi se kemi produktet x dhe y që i japin konsumatorit të njejtën kënaqësi. Pra, konsumatori është njësoj i kënaqur me 1 njësi x dhe 6 njësi y. Kombinimet e tilla në tabelë quhen zonë indiference, ndërsa paraqitja grafike quhet kurbë indiference.
Duke supozuar se konsumatori preferon të ketë më shumë nga dy produktet, konkludojmë se pjerrësia e kurbës së indiferencës është gjithmonë negative.
Preferencat e konsumatorit paraqesin ligjin e dobisë marxhinale rënëse. Kështu, duke kaluar nga kombinimi A në kombinimin B, konsumatori është i gatshëm të sakrifikojë 3 njësi y për të marrë njësi x më shumë.

134. Me çka matet vlera relative?
Për të matur vlerën relative përdoret koncepti i normës marxhinale të zëvendësimit (MRS), që mat sasinë e një produkti (produkti y) që blerësi është i gatshëm të sakrifikojë (y), për të marrë një njësi shtesë te një produkt tjetër, x (x) duke mbajtuur konstante dobinë totale. Pra:
              deltay
MRS = -------
             deltax                             3
Në kalimin nga A në B, MRS = ----- = 3, etj.
                                                   1

135. Çka quhet hartë indiference?
Një bashkësi kurbash indiference, të paraqitura në të njejtën figurë, quhet hartë indiference. Secila prej kurbave në këtë hartë paraqet një nivel të ndryshëm kënaqësie.

136. Vizato dhe shpjego drejtëzën e buxhetit!
Supozojmë se të ardhurat e konsumatorit janë 60€ që i shpenzon për të blerë dy produkte x dhe y. Konsumatori mund të zgjedhë të blejë vetëm nga produkti x apo vetëm nga produkti y apo edhe kombinim të këtyre dy produkteve. Nëse i paraqesim këto të dhëna në grafik, të gjitha kombinimet e mundshme ndodhen mbi drejtëz, e cila quhet drejtëza e buxhetit.
Drejtëza e buxhetit mund të zhvendoset në pozicone të ndryshme nën ndikimin e ndryshimit të faktorëve. Nëse të ardhurat e konsumatorit rriten, drejtëza zhvendoset lart-djathtas (N1M1).

137. Çka është firma?
Firma është një njësi bazë që organizon dhe koordinon faktorët e prodhimit, punën, tokën, kapitalin dhe aftësitë sipërmarrëse në procesin e prodhimit, dhe të gjitha këto i kombinon për të prodhuar mallra ose shërbime të ndryshme.

138. Cilat janë problemet kryesore të firmave?
Problemet kryesore të firmave janë: çfarë malli apo shërbimi të prodhojë, në çfarë sasie, çfarë teknologjie prodhimi të përdorin, çfarë strukture organizimi dhe drejtimi të zgjedhin, etj.

139. Çka quhen të ardhura totale?
Të ardhura totale quhen të gjitha të ardhurat që firma siguron nga shitja e mallrave dhe shërbimeve që ajo prodhon.

140. Çka quhet kosto totale?
Shpenzimet totale që bëhen nga firma për të prodhuar dhe shitur mallra dhe shërbime quhen kosto totale.


No comments: